 |
|
10 ZASAD ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
- Potrzeba
kary za wyrządzone zło i prawo do bycia odpowiedzialnym jest fundamentalnym
prawem naturalnym, którego pogwałcenie stanowi naruszenie wszystkich
moralnych uprawnień i obowiązków.
- Trzeba,
aby zło podlegało karze (sprawiedliwość retrybutywna), a naruszający ład
nie osiągali z tego korzyści ze szkodą dla tych, którzy przestrzegają
uznawanych norm (sprawiedliwość dystrybutywna).
- Zagrożenie
karą, jej wymierzenie oraz wykonanie stanowi wyraz potępienia wyrządzonego
zła i potwierdzenie prawomocności naruszonych przez przestępstwo reguł.
- Potępienie
zła (przez wymierzoną karę) jest wyrazem społecznej solidarności z
niewinną ofiarą przestępstwa, która w ten sposób uzyskuje moralną satysfakcję
za wyrządzoną jej krzywdę.
- Możliwość
ponoszenia odpowiedzialności stanowi o godności człowieka; wymiar kary,
stanowiący wyraz uznania tej odpowiedzialności, jest potwierdzeniem godności
sprawcy jako istoty ludzkiej, a jej wykonanie przywróceniem mu utraconego
statusu pełnoprawnego członka społeczeństwa.
- Warunkiem
uznania godności człowieka jest to, aby jej podmiotem był jedynie ten, kto
ma rzeczywistą możność bycia odpowiedzialnym, tzn. był człowiekiem
normalnym i odpowiednio dojrzałym. Natomiast gwarancją jego wolności jest
to, aby ponosił ją w granicach spoczywających nań powinności i możliwości
działania oraz jedynie do granic indywidualnej możliwości przewidywania
następstw swojego zachowania.
- Gwarancją
zarówno godności, jak też wolności sprawcy jest proporcjonalność kary do
wagi skutku i ciężaru przestępstwa, która może być przekroczona jedynie
pod warunkiem szczególnego zawinienia, w przypadku wielokrotnego lub
powrotnego sprawcy oraz nagminności popełnionego przestępstwa.
- Szczególny
rodzaj naruszonego przez sprawcę obowiązku oraz uprzywilejowana pozycja
społeczna stanowią okoliczności zwiększające stopień zawinienia i ciężaru
popełnionego czynu.
- Sprawiedliwy
wymiar kary ma pierwszeństwo przed jej celami utylitarnymi, a cele
społeczne przed tymi, jakie ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego.
- Cele
resocjalizacyjne kary mogą być realizowane jedynie w granicach kary sprawiedliwej
(i w fazie jej wykonania), w stosunku to osób, które tego potrzebują,
nadają się do resocjalizacji oraz wyraziły na nią zgodę.
|
 |
 |
|
|
